De gevreesde hartaanval tijdens het sporten: over de risico’s en evenwichtig trainen
Hoe gevaarlijk is (top)sport echt?
Parijs-Roubaix 2018, Michael Goolaerts laat op 23-jarige leeftijd het leven na een totaal onverwachte hartstilstand. De sportwereld is in rouw: een zoveelste jonge atleet vervoegt een sinister lijstje van topsporters die bezwijken aan een hartaanval tijdens het sporten. De vraag werpt zich op: is sporten dan echt zo gevaarlijk?
Het antwoord ligt voor de hand: neen, verantwoord en evenwichtig sporten blijft de juiste weg naar een gezonder leven. Bij het werken aan jouw sportieve doelen is het vooral belangrijk om je goed te informeren en je te laten bijstaan door professionals met kennis van zaken. Een hartaanval tijdens het sporten kan namelijk vele oorzaken hebben en de verklaring ligt nooit bij het sporten alleen. Omgekeerd zouden we een pak meer verbanden tussen hartfalen en onvoldoende beweging kunnen opsommen.
Hoe vaak komt een hartaanval tijdens het sporten voor?
Het is begrijpelijk en zelfs gezond dat we lichtjes ongerust worden wanneer we alweer een alarmerend incident in de media vernemen. Een excuus om niet meer te sporten mag dit natuurlijk niet worden. Een hartaanval tijdens het sporten is zeldzaam en meestal het gevolg van andere, reeds aanwezige problemen.
Enkele verhelderende en geruststellende feiten
- Een acute hartstilstand lijkt meestal heel plotseling. Toch zijn er vaak voortekenen, zoals pijn op de borst bij inspanning, kortademigheid en plotseling flauwvallen (syncope).
- Vele oorzaken van hartproblemen hebben we zelf in de hand: roken, zwaarlijvigheid, weinig lichaamsbeweging, overmatig alcoholgebruik, veel stress…
- Algemeen liggen twee aangeboren hartafwijkingen vaak aan de basis van een hartaanval tijdens het sporten:
- Ergens bij de ontwikkeling van het hart kan een fout zijn opgetreden. De bekendste afwijking is de hypertrofe cardiomyopathie, waarbij de wand van één of beide hartkamers is verdikt. Daardoor is de pompwerking van het hart niet optimaal en kunnen er fibrillaties ontstaan.
- Andere structurele afwijkingen zijn de aangeboren hartritmestoornissen. Soms zijn er mutaties, bepaalde genetische fouten. Dit verstoort de aansturing van de hartspier door de zenuwen. Bij zware belasting, bijvoorbeeld door sport of door een schrikreactie, kan het hart dan gaan fibrilleren.
- In een recent onderzoek stelden wetenschappers een verhoogd risico vast bij blanke mannen die meer dan 7,5 u per week sporten. Een mogelijke verklaring is dat veel sporten de druk op de kransslagaders vergroot, wat kan leiden tot aderverkalking. De wetenschappers benadrukken wel formeel dat ze zeker niet aanraden om te stoppen met sporten.
- Ook bacteriële infecties in de mond (bv. tandontsteking) en rond het hart kunnen hartfalen in de hand werken. Als bacteriën of schimmels de bloedbaan binnendringen, kunnen ze zich namelijk aan de hartkleppen hechten en het endocard infecteren (infectieuze endocarditis). De hartkleppen kunnen daarbij beschadigd raken, slechter functioneren en in sommige gevallen hartinfarct veroorzaken.
- Van de 100.000 sporters jonger dan 35 jaar zouden er jaarlijks 1 tot 2 een plotse hartdood sterven. In absolute aantallen is dat heel weinig.
Hoe kan je dan wél veilig sporten?
- Om je optimaal te behoeden voor hartfalen, benadrukken we het belang van een grondige screening. Laat je dus, zeker als jonge atleet, grondig onderzoeken om aangeboren afwijkingen uit te sluiten.
- Je hele levensloop bepaalt de toestand van je hart. Je kan dus best het totaalplaatje bekijken om vast te stellen waar de gevoeligheden liggen en waarbij je extra training en bijsturing kan gebruiken. Bij Topsportadvies hanteren we een interdisciplinaire benadering. Dit betekent dat er vanuit verschillende medische specialisaties, zoals de psychologie, neurologie, immunologie, moleculaire biologie en sociologie… wordt gekeken naar de werking van jouw lichaam. Alles is met elkaar verbonden en elk onderdeel kan geoptimaliseerd worden.
- Stress is erg belastend voor je hart en het kan ook sportblessures in de hand werken. Stressfactoren zoals frustratie, competitie, prestatiedrang en externe druk moeten bijgevolg maximaal geminimaliseerd worden. Positief ingestelde coaching, voldoende rust en psychotherapie zijn dus zeker interessant.
- Té hard trainen werkt altijd contraproductief! We bekijken samen waar voor jou de juiste balans ligt om gezwind vooruitgang te boeken.
- Voeding speelt een belangrijke rol bij de bloedsamenstelling, vetverbranding of – ophoping en de conditie van ons cardiovasculair systeem. Daarom kan je ook best evenwichtig voedingsadvies ter harte nemen.
Laat je screenen en begeleiden!
Hoe het echt met je lichaam en conditie gesteld is en wat er allemaal beter kan? Je komt het allemaal te weten na een bezoekje aan Topsportadvies.