Maagzuurremmers: wat zijn het en wat doen ze?
Onze westerse voedingsstijl is niet vriendelijk voor de maag, met als gevolg: vaak zuurbrand of zure oprispingen. Vervelend. En dus wordt er snel gegrepen naar maagzuurremmers. Maar of dit een goed idee is?
Verschillende soorten maagzuurremmers
Er zijn verschillende soorten ‘maagzuurremmers’, in stijgende volgorde van ‘zacht’ naar krachtig werkend:
Antacida of ‘maagzuurbinders’:
Antacida of ‘maagzuurbinders’ zijn zuigtabletjes of suspensies die de symptomen kortdurend kunnen doen verdwijnen door neutraliseren van maagzuur. Ze bestrijden dus een symptoom, ze genezen niet. Ze kunnen tijdelijk wel slokdarm en/of maagwand beschermen.
Vooral de siroopvormen bevatten vaak verdachte bestanddelen:
- Aluminiumzouten: obstipatie, nierschade, neuro-inflammatie én Alzheimer
- Natriumzouten: ongewenst bij hart-, bloeddruk- en nierpathologie
- Calciumzouten: oorzaak van obstipatie en nierstenen
- Magnesiumhydroxide: laxerend en gevaarlijk voor nierpatiënten
- Carbonaten veroorzaken gasvorming en bij frequent gebruik: alkalose en nierstenen. En ze beïnvloeden andere medicijnen.
Af en toe eens gebruiken zal misschien niet veel schade aanrichten, maar groenten kunnen de klus ook prima klaren. (witloof=inuline). Ook zuigen op suikervrije gommetjes kan helpen (activeren speekselvloed). En preventie door goede eetstijl is nog beter…
H2-receptoragonisten
H2-receptoragonisten (Zantac, Tagamet,…) remmen de afgifte van maagzuur doordat ze de Histamine-2-receptor in de maagwand inactiveren. Hierdoor vermindert de maagzuurproductie. Geciteerde neveneffecten: diarree, constipatie, hoofdpijn, duizeligheid, netelroos,…
Protonpompremmers
Protonpompremmers (PPI: -prazoles) remmen de productie van ‘protonen’ (waterstofionen) die de maaginhoud zuurder maken van zodra er voedsel in de maag komt.
Ze werken sterker dan vorige en hebben meer bijwerkingen. Korte termijngebruik van PPI aan standaarddosis ‘zou’ weinig risico inhouden. Gebruik op lange termijn is zeker oorzaak van complicaties op diverse gebieden, gelinkt aan de PPI zelf of aan de hypochloorhydrie. Spijtig genoeg ligt het langetermijngebruik hoog, vaak voor onterechte indicaties, of te lichte klachten die gemakkelijk zouden te voorkomen zijn door een betere eet- en leefstijl.
Maar het reboundeffect maakt ontwennen moeilijk: er is namelijk een (fysiologische) feedback-loop die de zuurproductie remt als de pH (zuurtegraad) in de maag laag genoeg is. Maar bij tekort aan maagzuur zal deze proberen de normale zuurtegraad te herstellen, door meer zuur te gaan produceren. Bij plots stoppen van de pillen zal dit mechanisme tijdelijk zorgen voor meer maagzuurproductie, en zullen de symptomen acuut verergeren. ‘Afkicken’ van maagzuurremmers is dus een moeilijk en langzaam proces, dat best gebeurt onder goede begeleiding.
PPI zijn kaskrakers voor de farmaceutische industrie: wereldwijd werd in 2009 al 10 miljard euro/13,9 miljard $ uitgegeven aan protonpompremmers. Toen twee decennia geleden het patent zou vervallen van ‘het wereldwijd best verkopende geneesmiddel’ liet AstraZeneca een nieuwe versie patenteren. Oudere en generieke versies werden in diskrediet gebracht, en de nieuwe versie doorgedrukt. Betere werking niet aangetoond, wel 30 maal duurder…
Erkende indicaties voor het gebruik van maagzuurremmers
Dit zijn bijvoorbeeld maag- en jejunumulcus (-zweer), gastritis, GERD (Gastroesophageal reflux disease), Barrett-oesophagus, Zollinger-Ellisonsyndroom…
PPI worden ook courant voorgeschreven bij maagbeschadigende ‘geneesmiddelen’ (NSAID: pijnstillers en ontstekingsremmers,…) en in ziekenhuizen ter preventie van stressulcus (maagzweer als reactie op stress) bij ziekenhuisopnames, operaties, enz….
Problematisch is echter dat deze vaak te lang (onnodig) voorgeschreven en gebruikt worden, zodat het gebruik uiteindelijk chronisch wordt. Het rebound effect bij stoppen van de medicatie speelt hierbij zeker een rol. (zie ander artikel maagzuurremmers)
En maar al te vaak is ‘maagbreuk’ of ‘hernia diafragmatica’ gewoon een gemaksdiagnose, een pure symptoombestrijder, net als slaappillen en pijnstillers. Terwijl dit gewoonlijk het gevolg is van een slechte eetstijl. Maar in een dokterskabinet, waar de patiënten elkaar snel moeten opvolgen is een voorschriftje sneller en makkelijker dan de oorzaak zoeken of uitleg en voedingsraad geven. “Slik een pilletje, dan kan je verder eten en leven zoals je gewend bent. En moeten we de oorzaak niet zoeken…”
Wil je meer weten over de invloed van maagzuurremmers op je gezondheid?
Lees ook: Maagzuurremmers, veel misbruik, ernstige gevolgen
Lees ook: Optimaal voedingsadvies voor sporters
Wil je af van zure oprispingen of van een jarenlange verslaving aan maagzuurremmers?
Referenties
- Johnson DA, Oldfield IV EC. Reported Side Effects and Complications of Long-term Proton Pump Inhibitor Use. Dissecting the Evidence. Gastroenterol Hepatol. 2013;11(5):458-464.
- Jaynes M, Kumar AB. The risks of long-term use of proton pump inhibitors: a critical review. Ther Adv Drug Saf. 2018 Nov 19;10:2042098618809927.
- Lerotić I, Baršić N, Stojsavljević S, Duvnjak M. Acid inhibition and the acid rebound effect. Dig Dis. 2011; 29(5):482-6.
Randhawa MA et al. An old dietary regimen as a new lifestyle change for Gastro esophageal reflux disease: A pilot study. Pak J Pharm Sci. 2015 Sep;28(5):1583-6. - http://nieuws.radboudumc.nl/witlof-voorkomt-spierkramp-bij-gebruikers-maagzuurremmers/