Je bent volop aan het trainen en merkt duidelijke progressie en dan overkomt het je. De nachtmerrie van elke sporter: ziekte. Een hoofd vol slijm, een schrapende keel, een futloos lichaam en pijnlijke longen… wat doe je dan? Raap je al je moed en daadkracht bij elkaar en ga je ziek sporten? Of ruil je beter je trainingsoutfit tijdelijk in voor een pyjama en een dekentje?
Geen éénduidig antwoord
Of je wel of niet mag sporten terwijl je ziek bent, hangt af van verschillende factoren. Sporten kan je immuunsysteem namelijk een welkome boost geven, maar evengoed je laatste restjes afweer opsouperen. Hét juiste antwoord bestaat dus niet, maar er zijn wel enkele algemene richtlijnen.
De relatie tussen sporten en het immuunsysteem
Sporten beïnvloedt jouw immuunsysteem en andersom. Om dit goed te begrijpen, geven we je een heldere spoedcursus rond de werking van de immuniteit.
- Onze eerste verdedigingslinie is ons aangeboren (natuurlijke) immuunsysteem. Het bevat fysieke/structurele barrières (zoals de slijmvliezen in de neusholtes), chemische barrières (zoals maagzuren) en beschermende cellen (zoals onze zeer doeltreffende ‘NK’-cellen; witte bloedcellen die schadelijke indringers kunnen vernietigen). Dit immuunsysteem ontwikkelt zich voornamelijk tijdens de jeugd.
- Daarnaast is er de adaptieve (verworven) immuniteit: een meer geavanceerd systeem, samengesteld uit zeer gespecialiseerde cellen en processen. Het treedt in werking wanneer het aangeboren immuunsysteem omzeild of overwonnen wordt. Het adaptieve immuunsysteem helpt ons infecties te bestrijden door te voorkomen dat pathogenen koloniseren. Daarnaast vernietigt het micro-organismen zoals virussen en bacteriën. Dit gebeurt door de T- en B-cellen: gespecialiseerde witte bloedcellen die rijpen in de thymus (een klier boven de borstholte) en het beenmerg. En geloof het of niet, ze beschikken over een soort geheugen. Zodra ze een specifieke ziekteverwekker “herkennen“, schieten ze in actie om deze bestrijden. Dit is wat we bedoelen met “immuniteit opbouwen”.
Een gestructureerde trainingsroutine, waarbij je jezelf stevig op de proef stelt, creëert een soort stressreactie in het lichaam. In gezonde toestand kan je lichaam zich gemakkelijk aan die stress aanpassen. Het is net die progressieve aanpassing die je mettertijd fitter en sterker maakt.
Wanneer we ziek sporten of te hard trainen, kan ons immuunsysteem overbelast geraken. Daardoor kan het genezingsproces vertraging oplopen en in sommige gevallen levert het zelfs extra blessures en ziektes op. Toch is er geen reden om in de zetel te ploffen zodra je een niesbui voelt opkomen.
Tenzij je ernstig uit vorm bent, kan wat beweging zeker geen kwaad. Je genezingsproces zal er zelfs door versnellen. Maar opgelet! Bij ziekte kan je best op lage hartslag en aan een lager tempo trainen dan anders… Dit om overbelasting van je natuurlijke immuniteit te voorkomen.
Gewoon wat ziekjes of heb je het stevig te pakken?
Het mag geen verrassing zijn dat vooral de ernst van je ziekte bepaalt of ziek sporten wel aangewezen is. Is jouw logisch verstand nog niet aangetast door je ziekte? Dan mag je in de eerste plaats vertrouwen op je eigen beoordelingsvermogen. Houd je wel deze aandachtspunten in je achterhoofd?
- Een milde verkoudheid is geen beletsel bij lichte tot matige sportieve activiteiten. Sporten kan hier zelfs helpen om je beter te voelen, doordat jouw neusholtes zich openen en je sinussen vrijkomen.
- Ook geïsoleerde gevallen van diarree of overgeven hoeven je niet aan de zetel te kluisteren. Wanneer deze symptomen frequenter voorkomen, blijf je wel beter thuis.
- Koorts is een No Go. Wanneer je lichaam de impuls volgt om koorts te maken, betekent dit dat het alle energie nodig heeft om de kwaal te bestrijden. Een intensieve belasting door sport verzwakt op dat moment je weerstand en kan er zelfs toe leiden dat de infectie overslaat op je hart. Trainen met koorts is dus uit den boze!
”Neck check”: de algemene regel
Algemeen geldt de veelzeggende regel: “boven de nek is ok, onder de nek niet”. Zolang je symptomen zich allemaal boven de nek bevinden, mag je in principe lichte oefeningen doen. Bij een normale verkoudheid zijn de symptomen bijvoorbeeld: een loopneus, een verstopte neus, niezen of een lichte keelpijn. Probeer wel de intensiteit en de duur van je training te verlagen.
Ziek sporten doe je beter niet wanneer je symptomen vertoont die zich onder de nek bevinden. Pijn in de borst, een droge hoest, spierpijn, koorts of aanhoudende maagklachten zijn duidelijke indicaties dat je lichaam rust nodig heeft om te herstellen.
Zorgt ziek sporten voor trainingsachterstand?
Iedere atleet die met ziekte geconfronteerd wordt, wil de schade maximaal beperken. Wanneer je bovenstaande regels rond ziek sporten in acht neemt, zal dit echter vast wel lukken. Je conditie gaat niet dramatisch achteruit wanneer je erin slaagt om net voldoende te bewegen zonder je lichaam onnodig te belasten.
Uiteraard zal je vooropgestelde trainingsschema vertraging oplopen, maar hoeveel je terugvalt heb je in grote mate zelf in de hand. Luister naar je lichaam en bouw voldoende rust in. Teveel en te hard trainen ondermijnt jouw conditie alleen maar meer en kan de infectie verergeren of langer doen aanhouden. Eens genezen, pik je de draad meestal snel weer op.
Tip! Let bij ziekte extra op je voeding en zorg ervoor dat je zeker genoeg vitaminen binnenkrijgt!
Beter voorkomen dan genezen!
Heb je iets te vaak de ziektekriebels te pakken? Bij Topsportadvies gaan we op zoek naar de onderliggende oorzaken. Vanuit een totale benadering en volgens de principes van causopractie gaan we je gehele immuunsysteem op verschillende vlakken onderzoeken en bijsturen. We elimineren ook de toxische stoffen in je lichaam.